Μία τόσο φανταστική ιστορία

Ο Etienne De La Boetie γεννήθηκε το 1530 στο Sarlat, στην περιφέρεια Perigord της νοδιοδυτικής Γαλλίας από αριστοκρατική οικογένεια. Ορφάνεψε σε νεαρή ηλικία και ανατράφηκε από το θείο του που ήταν βοηθός ιερέα στο Bouilbonnas. Πήρε το δίπλωμα της νομικής από το Πανεπιστήμιο της Orleans το 1553. Οι μεγάλες του ικανότητες έφεραν τον επόμενο χρόνο το βασιλικό διορισμό του στο κοινοβούλιο του Bordeaux, παρότι δεν είχε συμπληρώσει το νόμιμο όριο ηλικίας. Διακρίθηκε ως δικαστής και διπλωμάτης μέχρι τον πρόωρο θάνατό του το 1563. Ήταν επίσης διακεκριμένος ποιητής και ανθρωπιστής μετέφρασε δε Ξενοφώντα και Πλούταρχο. Δάσκαλός του ήταν ο Anne du Bourg, ένθερμος αμφισβητίας, που το 1559 κάηκε στην πυρά σαν αιρετικός. Εκείνη την εποχή η μελέτη των νομικών ήταν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περιπέτεια, μια φιλοσοφική αναζήτηση της αλήθειας και των θεμελιωδών αρχών που έπρεπε να διέπουν τη δίκαιη κοινωνία. Σ’ αυτό το κλίμα ο La Boetie συντάσσει τη μελέτη του «Πραγματεία περί εθελοδουλείας», η οποία διανεμήθη υπό μορφή χειρογράφου και δεν εκδόθηκε ποτέ από τον ίδιο. Το ριζοσπαστικό της περιεχόμενο ήταν ένας σημαντικός λόγος που απέτρεψε τον συγγραφέα από τη δημοσίευση. Για τον ίδιο λόγο δεν προχώρησε στη δημοσίευσή της και ο μεγάλος λόγιος Michel de Montaigne, που συνδέθηκε με στενή φιλία με τον La Boetie και μάλιστα μετά το θάνατό του έγραψε ένα δοκίμιο γι’ αυτήν την σχέση, με τίτλο «Περί φιλίας». Η «Πραγματεία» ξεχάστηκε για έναν περίπου αιώνα και ξαναήλθε στο φως κατά την περίοδο του Διαφωτισμού.
Μέσα από την επανέκδοση του αυτάρκους έργου του έζησε την δίνη των πολέμων που ακολούθησαν και στάθηκε μάρτυρας γεγονότων που στηλίτευσε, ακόμη και τον εικοστό αιώνα, με το οξυδερκές πνεύμα του νομικού.
Στις αρχές του 21ου αιώνα χολωμένος από τον εξευτελισμό του αναζητητικού πνεύματος της επιστήμης του από την τάξη των εμπόρων, συνέγραψε μια πραγματεία που προοριζόταν αποκλειστικά για τον δωδεκαετή γυιό του Max Stirner. Από τον φόβο της Ιεράς Νέο-Εξέτασης έστειλε το πόνημα στο φίλο του με συστημένη επιστολή και τον εξόρκισε μόλις ο νεαρός το διαβάσει να το κάψει.
Μια σελίδα του πονήματος αυτού που τώρα είναι στάχτες (συνεπώς εσείς διαβάζετε τώρα κάτι ατεκμηρίωτα τετελεσμένο γεγονός), ανέφερε:
1. Να αγαπάς το ταμπάκο, γιατί σου χαρίζει πνευματική ελευθερία. έτσι κι αλλιώς κάποτε θα πεθάνεις.
2. Μην παραχωρείς ποτέ τη θέση σου στα μαζικά μέσα κυκλοφορίας. Την κατέκτησες με την δύναμή σου και την τύχη σου.
3. Να προσφωνείς τους ιερωμένους με το όνομά τους απλώς: π.χ. Γεια σου Χρήστο, γεια σου Άνθιμε κ.λπ.
4. Πριν καταταγείς σε οποιοδήποτε κομμουνιστικό κόμμα, ζήτησε να μάθεις για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Σοβιετικής Ένωσης και για το ποσοστό 99,9% των εκλογών τους.
5. Να βλέπεις Internet κι όχι το Internet να βλέπει εσένα.
6. Όταν είσαι θυμωμένος για να εκτονωθείς σπάσε την τηλεόρασή σου. Για να μην νιώσεις στέρηση πετάξου στο πλησιέστερο Αστυνομικό Τμήμα και με ευγενικό τρόπο ζήτησε το Δελτίο Τύπου.
7. Μην παίρνεις στα σοβαρά τις κριτικές των ομοφυλοφίλων.
8. Να αγαπάς τους μετανάστες, όπως τον εαυτό σου που ξέφυγε από την κοιλιά της μητέρας σου.
9. Η μόνη αναπότρεπτη σκλαβιά είναι η σκλαβιά του θανάτου.
Ο Etienne De La Boetie βρέθηκε στο γραφείο μου στις 25 Αυγούστου 2025 και μου εκμυστηρεύτηκε ότι γοητευόμαστε από την Ιστορία γιατί στρογγυλεύει τις ατέλειες του παρελθόντος. Του έδωσα ένα αντίτυπο του έργου του Karl Marx, όμως το βρήκε αρκούντος πληκτικό. «Η βεβαιότητα του αδήριτου νόμου με εκνευρίζει.»
Την άλλη φορά που θα τον συναντήσω θα του εκθέσω ένα μεγαλεπίβολο σχέδιο του Jan Stewart περί ενός παιγνίου-συνδυασμού των ζαριών και σκακιού.

Ανδρέας Γιαννακός